آخرین وضعیت بازارهای مالی و شاخص های اقتصادی | تشریح نرخ ارز بازار آزاد و نرخ توافقی و تورم و بهره و بازار طلا و انس جهانی

به گزارش صد آنلاین ،  پیمان نوشادی کارشناس ارشد اقتصادی در یادداشتی به بررسی  وضعیت بازارهای مالی و شاخص های اقتصادی پرداخت.

وضعیت نرخ ارز بازار آزاد و نرخ توافقی
همزمان با شروع مذاکرات بین کشورهای آمریکا و ایران در جهت رسیدن به توافق هسته ای و برطرف کردن تحریم و کاهش تنش های سیاسی ، این وضوع  باعث افزایش امیدواری به توافق طرفین مذاکره شده و نرخ ارز دلار با اصلاح مواجه شد و از قیمت 105 تومان با کاهش 21.5 درصدی به محدوده 82.3 هزار تومانی رسیده است.. لازم به ذکر است در صورت بهبود در روند مذاکرات و  قرار گرفتن در مسیر توافق پیشبینی می‌شود تا یک ماه آینده نرخ دلار تا محدوده 75 هزار تومان اصلاح کند. نکته مهم برای شرکت های صادراتی عدم اصلاح نرخ ارز توافقی علیرغم اصلاح دلار آزاد می باشد که باعث کاهش شکلاف بین دو نرخ  آزاد و توافقی (69.2) از 52 درصد به 19 درصد شده است. که این نکته خود باعث کاهش رانت ارزی و کاهش سفته بازی و افزایش اعتماد به تولید و جلوگیری از هدر رفت منابع ارزی می شود.

از طرفی در صورت رسیدن به توافق کامل، به نظر می رسد دلار تا محدوده ی 70 هزارتومان نیز اصلاح کند. لازم به ذکر است که عمده ترین دلیلی که باعث می شود دلار از محدوده ذکر شده پایینتر نیاید ، ارزش تعادلی نرخ دلار و همچنین نرخ توافقی دلار می باشد که انگیره  صادرات را برای شرکت های صادراتی کم می کند. تنها در صورتی می توان به دلار پاینتر از  کانال 70 و حتی کانال 60 امیدوار بود که ، گمانه زنی های به وجود آمده در رابطه با احتمال سرمایه گذاری 1000 میلیارد دلاری کشور آمریکا در ایران به وقوع بپیوندد. 

 این عامل باعث بهبود تکنولوژی تولید، افزایش بهره وری و افزایش میزان تولید ،افزایش ارزش پول ملی ، کاهش تورم، کاهش بیکاری و ... می شود.

وضعیت تورم و نرخ بهره
علیرغم روند مثبت مذاکرات و اصلاح نرخ دلار تاکنون  تاثیر مثبت این نکته بر روی تورم احساس نشده است زیرا خروج برخی کالاها از شمول دریافت نرخ ارز ترجیهی باعث افزایش بهای تمام شده کالا، در نتیجه افزایش قیمت برای مصرف کننده و اثر منفی روی تورم گذاشته است، همچنین  نااطمینانی از رسیدن به توافق کماکان وجود دارد از طرفی با توجه به تامین مواد اولیه شرکت ها با نرخ بالاتر در ماه های قبل و تاثیر گذاری نرخ های بالاتر بر مواد اولیه، مانع کاهش تورم شده است. اما تا حدودی این مذاکرات کاهش انتطارات تورمی را در جامعه به وجود آورده است.که این مورد( انتظارات تورمی) یکی از علت های اصلی بروز تورم می باشد و  در صورت ادامه دار بودن کاهش  انتظارات تورمی، می تواند منجر به کاهش تورم نیز  گردد. عامل مهم دیگر در کنترل تورم، نرخ بهره می باشد. عامل نرخ بهره  بالا برای کنترل تورم امری ضروری است اما نرخ بهره بالا علیرغم کنترل تورم ، مانع بزرگ بخش تولید نیز می باشد و این دو عامل باید با در نظر گرفتن وضعیت اقتصاد و بخش تولید، در وضعیت بهینه قرار گیرد. در شرایط فعلی، نرخ بهره (نرخ اخزا) در محدوده 32-35 درصد قرار گرفته که عدد بالایی می باشد به طوریکه این مقدار بالا علیرغم ایجاد مشکل برای بخش تولید، نتوانسته ماموریت اصلی خود که مشکل تورم است را حل کند و فقط بخش منفی آن که ضربه به تولید است محقق شده است  به طوری که  طبق اعلام مرکز آمار ایران ،تورم نقطه به نقطه برای فروردین ماه سال 1404 به 38.5 درصد رسیده است. که این مقدار برای مشابه  سال قبل در محدوده ی 31.5 درصد قرار داشت.

وضعیت بازار سرمایه و شرکت های معدنی

بازار سرمایه به دنبال کاهش ریسک های سیاسی با افزایش ارزش معاملات مواجه شد به طوریکه میانگین ارزش معاملات در هفته اول و دوم اردبیهشت به محدوده 18 هزار میلیارد تومان رسیده است در حالیکه قبل از آن میانگین ارزش معاملات زیر 10 هزار میلیارد تومان قرار داشت. همچنین ارزش کل شرکت های  بازار سرمایه که در فروردین ماه  به کمتر از 100 میلیارد دلار رسیده بود ، با توجه به افزایش تقاضا و افزایش قیمت شرکت ها در حال حاظر (13 اردیبهشت) به بالای 131 میلیارد دلار رسیده است. و شاخص کل بورس ایران در محدوده    3,173,800واحد  قرار گرفته است.

این افزایش و رشد ارزش بازار، با چرخش پول نقد بین صنایع مختلف اتفاق افتاده است. و در حال حاضر به جهت عقب ماندگی، شرکت های معدنی،  بیشتر مورد اقبال بازار قرار گرفته است. دلیل بعدی این اقبال می تواند گزارش ماهانه خوب این گروه باشد که نسبت به فروردین ماه 1403 به طور متوسط با افزایش درآمد 55 درصدی مواجه شده اند.

نکته مهم دیگر در مورد وضعیت بازار سرمایه این است که در شرایط فعلی این بازار  وابسته به فضای سیاسی می باشد به طوریکه اخبار منفی منتشر شده کل بازار سرمایه را در منفی کامل فرو می برد یا بالعکس.

افزایش تجارت جهانی در سال 1403
طبق گفته ی وزیر صمت ، حجم مبادلات تجاری ایران در سال 1403 با جهان به130 میلیارد دلار افزایش یافته که رشد 11 درصدی را نشان می‌دهد. بهبود فضای سیاسی و رفع شدن تحریم ها باعث  افزایش صادرات، حذف شدن تخفیف های مختلف روی محصولات صادراتی، می تواند حجم تجارت خارجی را به شدت تحت تاثیر قرار داده و باعث مثبت شدن تراز تجاری شود.

بازار طلا و انس جهانی

با توجه به مشکلات به وجود آمده حاصل از اعمال تعرفه های سنگین از طرف کشور آمریکا بر اکثر کشورهای دنیا به خصوص کشور چین، این موضوع اقتصاد دنیا را وارد شوک و نااطمینانی های بزرگ کرده است. این اتفاق باعث افزایش تمایل سرمایه گذار ها به دارایی کم ریسک همانند طلا شد. همچنین مناقشات و عدم حل مشکل جنگ بین روسیه و اوکراین عامل مهم دیگری بود تا انس طلای جهانی با شدت زیاد به مسیر رشد ادامه داده و پی در پی سقف های جدیدی ایجاد کرد به طوری که قیمت انس جهانی به محدوده ی بی سابقه 3500 دلار رسید. اما هم اکنون با توجه به کاهش کشمکش های سیاسی و و امیدواری به توافق  جنگ تجاری  بین آمریکا و چین و کاهش شدت جنگ بین روسیه و اوکراین روند اصلاحی انس جهانی شروع شده و با کاهش 3.1 درصدی در حال حاضر انس جهانی در محدوده ی 3390 دلار قرار گرفته است. 

همزمان با این اتفاقات نرخ طلای داخلی هم که مهمترین تاثیر را از انس جهانی و قیمت نرخ ارز می گیرد از سقف قیمتی خود با کاهش 18 درصدی مواجه شده است.

لازم به ذکر است که اثرات انتظارات تورمی در این مدت باعث شده تا بخش زیادی از حباب مثبت طلای گرمی در داخل کشور تخلیه شود.

پیمان نوشادی/ کارشناس ارشد اقتصادی